ویکی پدیا
عصر بُرُنز و عصر آهن
(عصر برنز: ۱۵۰۰-۴۰۰۰ ق. م. ؛ عصر آهن: ۷۰۰-۱۵۰۰ ق. م.)
نگارهٔ ۳: تندیسهای ایزدبانوان مادر از مُندیگَک (چپ) و تپهٔ دِهمُراسی (راست)، گِل پُخته، ولایت قندهار، هزارهٔ سوم پیش از میلاد.
نگارهٔ ۴: سنگ لاجوَرد (لاتین: Lapis lazuli) نوعی سنگ قیمتی آبیرنگ است که تنها در افغانستان یافت میشود[۱۵] ولی از هزاران سال پیش در جهان خواهان زیادی داشتهاست. این سنگ در جواهرات فراعنهٔ مصر باستان، هنر خاور نزدیک باستان و تا هنر رنسانسِ ایتالیا به چشم میخورد. وجود دهها تُن سنگ لاجورد بکارفته در گنجینههای شاهان میانرودان (بینالنهرین) و فراعنهٔ مصر باستان نشاندهندهٔ این واقعیت است که این سنگ قیمتی در آن عصر در اوج مُد بوده و نیاکان باشندگان افغانستان در تجارت و بازرگانی در عصر بُرُنز نقش پویایی داشتند. همچنین ضرورت انتقال این همه سنگ لاجورد از افغانستان به خاور نزدیک و مصر گواه بر موجودیت امکانات و تاسیسات پیشرفتهٔ بین راهی در آن عصر است. سمت چپ، بالا: نمونهای از سنگ لاجوَرد. سمت چپ، پایین: لاجورد بکار رفته در یکی از زیورآلات توتعنخآمون، یکی از فراعنهٔ مقتدر مصر باستان، ۱۳۵۲-۱۳۶۱ پیش از میلاد. سمت راست: لاجوَردِ بکار رفته در “قوچ در یک بیشه”، بدستآمده از مقبرههای شاهی شهر باستانی اور، میانرودان (بینالنهرین) باستان، عراق امروزی، ۲۵۰۰-۲۶۰۰ پیش از میلاد.